4 Nisan 2011 Pazartesi
20 Şubat 2011 Pazar
Oltu Taşı İşleme
Oltu taşının islenişi iki şekilde yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi torna yardımı ile diğeri el çarkı ile islenişidir. Hangi şekilde islenirse islensin aşağıdaki malzemelere ihtiyaç duyulur.Torna-bıçak-keski-arda-biz-zemberek testere-kıl testere-Ege-zımpara-ve tebeşir gerekmektedir.
Oltu Taşı Çıkarılması
Oltu taşının çıkarılması işi dağlık kesimin parçalanmış kısımlarında hemen hemen dik olarak açılan ve 70-80 cm çapındaki galerilerde sürdürülmektedir . Açılan bu galerilerde ancak iki üç kişi birlikte çalışabilmektedir. Galeriler ekonomik olmadığı için teknik metotlarla değil gelişi güzel olarak açılmakta olup buda en çok yöre halkı tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Çünkü açılan her galeride merceklere rastlanmamaktadır. Açılan bu galerilerin çökmemesi için silindirik olmasına dikkat edilir.
Galeri açma işinde ; Murç , sapları kısa kürek kazma ve çekiç kullanılır. Tünelde bulunan toprak hafriyatı dışarı çıkarmak için altına küçük tekneler takılmış tekneler kullanılır.Tekneler iple çekilip hararet ettirilen kasa seklindeki el arabası konumundadır.
Galeriler: maden rastlasa da rastlamasa da yaklaşık 150 metre ye gelindiğinde terk edilir. Açılıp madene raspalanılmayan ocaklar 10 metrede terk edilir.
Basınç altında sıkışmış ve derli toplu bulunan Oltu tası yatakları, kömürde olduğu gibi damar seklinde devam etmediğinden çok geniş mekanla açmaya gerek yoktur. Galerilerde aydınlanma deveci lambası veya cep feneri ile sağlanır.
Oltu taşı aramak için açılan galerilerde tas, bir kaç metre yatay devamlılık gösteren mercekler halindedir. Galerilerdeki merceklerin tükenmesi veya galeriden aşırı derecede su çıkması halinde ocak terk edilir.
Köylüler ilk belirtilerle açtıkları galerilerde nerede Oltu taşı merceğine rastlayacağını önceden kestiremeyip ince damar belirtilerini takip ederek giderler . Rastlanan merceklerdeki tas alındıktan sonra yeni mercekler bulununcaya kadar aynı tünelde kazmaya devam edilir.
Uzun süren çalışmaların sonucunda çıkarılan Oltu taşı, tatmin edici miktarda ise çalışanı memnun eder. aksi halde çalışanın emeği boşa gider. Uzun kıs mevsiminin hüküm sürdüğü bölgemizde yasayan yöre halkının belli baslı bir geçim kaynağı yoktur. Buna rağmen bin bir güçlükle çıkarılıp , binlerce insanın geçim kaynağı durumundaki Oltu tası isletmecileri birçok problemlere karsı karsıyadır. Dileğimiz bu problemlerin kısa zamanda giderilmesidir.
Galeriler: maden rastlasa da rastlamasa da yaklaşık 150 metre ye gelindiğinde terk edilir. Açılıp madene raspalanılmayan ocaklar 10 metrede terk edilir.
Basınç altında sıkışmış ve derli toplu bulunan Oltu tası yatakları, kömürde olduğu gibi damar seklinde devam etmediğinden çok geniş mekanla açmaya gerek yoktur. Galerilerde aydınlanma deveci lambası veya cep feneri ile sağlanır.
Oltu taşı aramak için açılan galerilerde tas, bir kaç metre yatay devamlılık gösteren mercekler halindedir. Galerilerdeki merceklerin tükenmesi veya galeriden aşırı derecede su çıkması halinde ocak terk edilir.
Köylüler ilk belirtilerle açtıkları galerilerde nerede Oltu taşı merceğine rastlayacağını önceden kestiremeyip ince damar belirtilerini takip ederek giderler . Rastlanan merceklerdeki tas alındıktan sonra yeni mercekler bulununcaya kadar aynı tünelde kazmaya devam edilir.
Uzun süren çalışmaların sonucunda çıkarılan Oltu taşı, tatmin edici miktarda ise çalışanı memnun eder. aksi halde çalışanın emeği boşa gider. Uzun kıs mevsiminin hüküm sürdüğü bölgemizde yasayan yöre halkının belli baslı bir geçim kaynağı yoktur. Buna rağmen bin bir güçlükle çıkarılıp , binlerce insanın geçim kaynağı durumundaki Oltu tası isletmecileri birçok problemlere karsı karsıyadır. Dileğimiz bu problemlerin kısa zamanda giderilmesidir.
Oltu Tasi Rezervleri
Oltu Taşı Rezervi: Dutlu, Hankaskışla, Alatarla (Saplık mevkii) Çataksu (Kabasut mevki) köylerinde tatminkar olup kuzey doğuya doğru uzantısını meydana getiren . Dutlu dağı (Yasak dağ ) ve çevresinde çıkarılmaktadır. Yerleşme merkezi olarak zikredilmek gerekirse dutlu Güzelsu, Alatarla, Sülünkaya, Günlüce, Ormanağzı,Taslıyköy,Çatksu köyleri belirtilebilir.
Bölgeler takriben 1600-1800 metre rakımlı , dik yamaçlı olup sarıcam ormanları ile kaplıdır. Bölgede bol miktarda kaynak suyu çıkmaktadır. Böylesine engebeli araziden maden çıkarmak belki çok zor ama çevrede madenden anlayan kaliteli elamanın çok olması ve çıkarmada kullanılan malzemenin Oltu dan temin edilebilir olması isi kolaylaştırmaktadır.
Mayıs eylül ayları arasında tarıma dayalı islerle uğrasan yöre halk Oltu taşını ancak çiftçilikten arta kalan zamanlarda yani ekim - mart ayları arasında yapmaktadır.
Oltu taşı galerileri, Oltu-Göle istikametinde asfalta 5-8 km kuzey ve kuzey batıya düşer. Galerilere kıs mevsiminde vasıtalarla ulaşmak mümkün değildir. ancak köylüler bu mevsimde bölgeye yaya olarak ve ancak 3-5 saatte varabilmektedirler.
Bölgede Oltu taşı çıkarmak için açılan ocak sayısı 600 civarındadır.
Mayıs eylül ayları arasında tarıma dayalı islerle uğrasan yöre halk Oltu taşını ancak çiftçilikten arta kalan zamanlarda yani ekim - mart ayları arasında yapmaktadır.
Oltu taşı galerileri, Oltu-Göle istikametinde asfalta 5-8 km kuzey ve kuzey batıya düşer. Galerilere kıs mevsiminde vasıtalarla ulaşmak mümkün değildir. ancak köylüler bu mevsimde bölgeye yaya olarak ve ancak 3-5 saatte varabilmektedirler.
Bölgede Oltu taşı çıkarmak için açılan ocak sayısı 600 civarındadır.
Oltu Taşı
Oltu taşı, Türkiye'de Erzurum'un Oltu ilçesinin kuzeydoğu kesiminden çıkarılmakta olan yarı değerli bir taştır.
Oltu taşının diğer bir adıda Karakehribardır. Oltu taşı siyah, koyu kahve, sarı, nadiren de gri-yeşilimsi olabir. Bu maden esasında bir karbon bileşenidir, siyah renkli, kolay işlenebilen, bu nedenle de takı ve ziynet eşyası yapımında kullanılır. Genelde bayan takıları ve [tesbih] üretiminde önemli bir yere sahiptir.
Yüzyıllardan beri yörede genellikle tek kişilik ve babadan oğla geçen ev-atölyelerde fazla bir değişikliğe uğramadan üretilmektedir. 3213 sayılı Maden Kanunu'nda kıymetli taşlar arasında olduğunun tescili dahi yapılmıştır. Yakın tarihlerden itibaren Gürcistan üzerinden getirilen benzer özelliklerdeki taşlar Oltu taşı adı altında pazarlanmaktadır. Ancak bu taşlar kalitesiz, çabuk kırılganlık özelliğine sahip ve Oltu taşında bulunan siyah ve kahveregimsi özelliklerinin dışındadır. Kalitesinin düşüklüğü sebebiyle piyasaya ucuz olarak sürülmekte bu da hakiki Oltu taşı üretici ve pazarlamacılarının işlerini zorlaştırmaktadır.
Oltu taşının diğer bir adıda Karakehribardır. Oltu taşı siyah, koyu kahve, sarı, nadiren de gri-yeşilimsi olabir. Bu maden esasında bir karbon bileşenidir, siyah renkli, kolay işlenebilen, bu nedenle de takı ve ziynet eşyası yapımında kullanılır. Genelde bayan takıları ve [tesbih] üretiminde önemli bir yere sahiptir.
Yüzyıllardan beri yörede genellikle tek kişilik ve babadan oğla geçen ev-atölyelerde fazla bir değişikliğe uğramadan üretilmektedir. 3213 sayılı Maden Kanunu'nda kıymetli taşlar arasında olduğunun tescili dahi yapılmıştır. Yakın tarihlerden itibaren Gürcistan üzerinden getirilen benzer özelliklerdeki taşlar Oltu taşı adı altında pazarlanmaktadır. Ancak bu taşlar kalitesiz, çabuk kırılganlık özelliğine sahip ve Oltu taşında bulunan siyah ve kahveregimsi özelliklerinin dışındadır. Kalitesinin düşüklüğü sebebiyle piyasaya ucuz olarak sürülmekte bu da hakiki Oltu taşı üretici ve pazarlamacılarının işlerini zorlaştırmaktadır.
Oltu Taşının Özellikleri
- Latince ismi Jayet'tir
- Topraktan çıktığında çok yumuşak olmasına rağmen, hava ile temas edince sertleşmektedir.
- İşlenmesi kolaydır.
- İşlendikçe sertleşir.
- Kullandıkça parlar.
- Rengi genellikle siyah, bazen de kahverengidir.
- Çıra gibi is çıkararak alevli bir şekilde yanar.
- Sürtünme ile elektriklenerek hafif cisimleri çeker.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)